W dniach 15-19 maja 2023 r. w Podgoricy (Czarnogóra) odbyło się szkolenie dla nauczycieli w ramach projektu Erasmus+ nr 2022-1-PL01-KA220-HED-000088359 "The Future is in Applied Artificial Intelligence " (FAAI), w którym Akademia Techniczno-Humanistyczna jest organizacja wiodącą.

Udział w szkoleniach był możliwy dzięki wsparciu i pomocy Władz Uczelni na czele z Panem Rektorem J.M. dr hab. inż. Jackiem Nowakowskim, prof. ATH. Organizację wyjazdu koordynował Dział Nauki i Współpracy Zewnętrznej na czele z Panem dr hab. inż. Krzysztofem Brzozowskim, prof. ATH.

W szkoleniach wzięli udział pracownicy Wydziału Budowy Maszyn i Informatyki, (Katedry Informatyki i Automatyki). Wydział Budowy Maszyn i Informatyki w ostatnim czasie bierze udział w realizacji projektów międzynarodowych współfinansowanych przez UE, które skupiają się na wdrożeniu nowoczesnych technologii edukacyjnych i innowacjach w obszarze dużych zbiorów danych i sztucznej inteligencji.

Gospodarzem szkolenia był Uniwersytet Czarnogórski. Przedstawiciele 5 uczelni zostali przeszkoleni, przygotowali materiały edukacyjne, przewodniki i prowadzili szkolenia przez 5 dni (35 godzin). Łącznie w ramach projektu przeszkolono 25 uczestników, a mianowicie z Akademii Techniczno-Humanistycznej w Bielsku-Białej (ATH), Uniwersytetu Bibliotekoznawstwa i Technologii Informacyjnych (ULSIT), Uniwersytetu w Nis (UNi), Uniwersytetu Świętych Cyryla i Metodego w Trnawie (OSCM), Uniwersytetu Czarnogóry (UoM).

Celem wspólnego szkolenia personelu było przekazanie i podzielenie się wiedzą na temat opracowanych "Ram kompetencji w zakresie sztucznej inteligencji", "Wymagań dotyczących uczenia się sztucznej inteligencji" oraz "Głównych treści i tematów programu nauczania".  Dane działanie szkoleniowe zostało zorganizowane w ramach pakietu roboczego 4, w wyniku którego powinna zostać opracowana metodologia uczenia się i materiały szkoleniowe dla nauczycieli.  

Spotkanie rozpoczęło się od powitania uczestników z instytucji goszczącej. Prof. Igor Jovancevic przekazał życzenia od władz UoM pomyślnego przeprowadzenia działania Ersmus+.  Następnie koordynatorzy instytucjonalni przedstawili uczestników szkolenia.

Oficjalną część spotkania rozpoczęli profesorowie Vasyl Martsenyuk (ATH) i Georgi Dimitrov (ULSIT). W swoim wystąpieniu przedstawili uczestnikom projekt FAAI. Skupili się przede wszystkim na celach i grupach docelowych projektu.

Aktualną analizę wymagań w zakresie AAI przedstawili:  prof. dr hab. Vasyl Martsenyuk, dr Aleksandra Kłos-Witkowska i dr inż Tomasz Gancarczyk. Prof. Georgi Dimitrov przedstawił najważniejsze wyniki projektu dotyczące pakietu roboczego 2 "Ramy sztucznej inteligencji dla szkoleń w szkolnictwie wyższym: wymagania dotyczące kursu".

Dla lepszej świadomości projektu uczestnicy zostali poinformowani o badaniach przeprowadzonych na poprzednich etapach.

Aleksandar Plamenac (UoM) przedstawił dwa raporty: "State-of-the-art analysis on Research 1: Existing Training Courses in the Field of Applied AI" oraz "State-of-the-art analysis based on Research 2: Study of the labor market in the field of applied AI".

Zespół z USCM kierowany przez profesor Ivetę Dirgovą-Luptakovą przedstawił analizę badań. Z kolei profesor Jiri Pospichal zapoznał uczestników szkolenia z opracowaniami: "State-of-the-art analysis based on Research 3: Survey of scientific projects in applied AI" oraz "State-of-the-art-analysis based on Research 4: Survey for Academics (lecturers)".

Zespół z UNi kierowany przez profesora Dejana Rancica przedstawił analizę badań. Profesor Marko Milojkovic zapoznał uczestników z badaniami: "Analiza ankiet wypełnionych przez studentów i absolwentów na temat AAI (Badanie 5)" oraz "Analiza stanu wiedzy na podstawie Badania 6: Kwestionariusz dla pracodawców: Specifying Graduate Competencies in Data Science".

Zespół z ULSIT odegrał bardzo ważną rolę w analizie istniejących przypadków użycia w dziedzinie AAI. Profesor Georgi Dimitrov przedstawił wyniki badań zatytułowanych "State-of-the-art analysis based on Research 7: Collecting IT specifications of good practices in AI" oraz "State-of-the-art analysis based on Research 8: Collecting real cases of AAI".

Problemy etyczne wymagają szczególnej uwagi w obszarze AAI. Profesor Eugenia Kovatcheva przygotowała raport "Etyczna perspektywa AAI", w którym skupiła się na najważniejszych wyzwaniach etycznych AAI.

We wtorek 16^th maja spotkanie rozpoczęło się od przedstawienia metodologii szkolenia w zakresie AAI, które zostało przeprowadzone przez zespół z ULSIT. Profesorowie Georgi Dimitrov i Eugenia Kovatcheva przedstawili koncepcyjny model podejścia metodologicznego do edukacji opartej na kompetencjach w obszarze AAI.

Szczególną uwagę uczestnicy poświęcili przygotowaniu wykładów w AAI w formie sesji pytań i odpowiedzi. Odpowiedni raport został przedstawiony przez zespół z UNi (kierowany przez prof. Dejana Rancica).

Jednym z celów projektu jest zapewnienie instytucjom akademickim transferu wiedzy od przemysłu i ekspertów zewnętrznych (praktyków), nowego podejścia pedagogicznego i metodologii oraz jakości kształcenia mierzonej w kategoriach umiejętności przekrojowych i przygotowania absolwentów do obecnych i przyszłych rynków pracy. Staramy się, aby instytucje szkolnictwa wyższego budowały również silniejsze i dłuższe partnerstwa z pracodawcami, przestawiły się na uczenie się skoncentrowane na studentach i problemach w zakresie pedagogiki, programu nauczania i zapewniania jakości; zwiększyły zdolność instytucji szkolnictwa wyższego do dostosowywania się do zmieniających się potrzeb i ponownego łączenia się ze swoimi społecznościami. Z tego powodu zorganizowano specjalną sesję z udziałem firm informatycznych z Czarnogóry specjalizujących się w AAI zatytułowaną "Badanie dobrych praktyk w dziedzinie AAI w oparciu o obszar IT w Czarnogórze: sposoby współpracy z uczelniami wyższymi".

Przedstawiono trzy raporty dotyczące rzeczywistych przypadków i zaangażowania firm IT w projekty edukacyjne. Nikola Bulatovic i Itana Bulatović podzielili się doświadczeniami MAIA (Czarnogórskie Stowarzyszenie AI).

Podsumowując perspektywiczne sposoby interakcji między firmami IT a uczelniami wyższymi, Nikola Bulatovic zaproponował innowacyjne podejście do szkolenia AI w raporcie "Przygotowanie zajęć w AAI do edukacji opartej na kompetencjach".

Prof. Jiri Pospichal przedstawił podejście do przygotowania przypadków użycia w AAI dla edukacji opartej na kompetencjach (studium przypadku, praca zespołowa).

Prof. dr hab. Vasyl Martsenyuk ,  dr inż. Tomasz Gancarczyk, dr Aleksandra Kłos-Witkowska, dr inż. Daniel Jancarczyk skupili się na przygotowaniu metodologii do egzaminu kompetencyjnego (quizy itp.). Opisali również sposoby rozwijania trajektorii uczenia się.

Uczestnicy szkolenia mieli możliwość pracy zespołowej, w wyniku czego opracowano wytyczne dotyczące kursu AAI oraz programu nauczania.

Podczas szkolenia wiele uwagi poświęcono prezentacji i badaniu doświadczeń w nauczaniu sztucznej inteligencji. Dr Tijana Marković, adiunkt z Uniwersytetu Malardalens (Szwecja) podzieliła się swoimi doświadczeniami w nauczaniu sztucznej inteligencji w raporcie "Stosowana sztuczna inteligencja z perspektywy nauczania".

waga uczestników została zwrócona na prezentację materiałów edukacyjnych opracowanych przez zespoły z ATH, ULSIT, UNi, USCM, UoM. Program nauczania, w tym ogólne wymagania dotyczące działań edukacyjnych i oceny, został przedstawiony przez prof. Georgia Dimitrova i Eugenię Kovatchevą (ULSIT).

Zarysy poszczególnych modułów kursu zostały przedstawione przez odpowiedzialne zespoły.

Wyniki szkolenia nauczycieli, o którym mowa powyżej, będą miały ogromne znaczenie dla przyszłych działań w ramach projektu FAAI.  

Dużą uwagę zwrócono również na rozwój umiejętności przygotowywania materiałów upowszechniających projekt. Uczestnicy zostali zachęceni do przygotowania i przesłania prac na 16^th IEEE Conference TELSIKS 2023 ze specjalną sekcją poświęconą FAAI.

W wyniku wspólnej pracy zespołów profesor Vasyl Martsenyuk wraz z  dr inż. Tomaszem Gancarczykiem, dr Aleksandrą Kłos-Witkowską oraz  dr inż. Danielem Jancarczykiem przedstawili zarys i szkic publikacji całego konsorcjum zatytułowanej "Design of competency-based course on Applied AI basing on advanced system research of business requirements", która ma zostać opublikowana w prestiżowym czasopiśmie.

Wnioski:

Przygotowanie pracowników do tworzenia materiałów edukacyjnych na temat stosowanej sztucznej inteligencji ma kluczowe znaczenie dla zapewnienia jakości i trafności treści projektu FAAI. Mogą oni wykorzystać swoją wiedzę i praktyczne doświadczenie do projektowania angażujących i pouczających materiałów, które skutecznie przekazują zasady i zastosowania sztucznej inteligencji.

Z podanych powodów szkolenie dla nauczycieli A4.5 stało się cenne dla wspierania współpracy i wymiany wiedzy na temat AAI między zespołami projektowymi. Zapewniając platformę dla nauczycieli do wymiany doświadczeń i spostrzeżeń, szkolenie umożliwi opracowanie bardziej skutecznych materiałów edukacyjnych na temat sztucznej inteligencji stosowanej.

Podczas szkolenia pracownicy mogli zapoznać się z różnymi metodologiami i strategiami nauczania, które najlepiej nadają się do nauczania koncepcji sztucznej inteligencji. Mogli dowiedzieć się, jak włączyć rzeczywiste przykłady, studia przypadków i praktyczne działania, aby zwiększyć zrozumienie i zaangażowanie uczniów w zdobywanie kompetencji AI.

Ponadto, bycie na bieżąco z najnowszymi osiągnięciami i trendami w dziedzinie sztucznej inteligencji jest niezbędne dla nauczycieli. Umożliwi to pracownikom dostarczanie aktualnych i istotnych informacji w materiałach edukacyjnych i dotrzymywanie kroku szybko rozwijającej się dziedzinie sztucznej inteligencji.

Ogólnie rzecz biorąc, szkolenie dla nauczycieli A4.5 pomogło pracownikom pozyskać niezbędne umiejętności i wiedzę do opracowania wysokiej jakości materiałów edukacyjnych na temat sztucznej inteligencji stosowanej, ułatwiając tym samym skuteczną edukację uczniów w zakresie sztucznej inteligencji, co jest jednym z celów projektu FAAI.